Hipotermia – jak ustrzec się wyziębienia organizmu?

Na szkodliwy wpływ zimna narażeni są nie tylko himalaiści. Ryzyko wystąpienia hipotermii dotyczy także turystów uprawiających rekreacyjne wędrówki po górach, rowerzystów, którzy nie rezygnują ze swoich czterech kółek nawet wówczas gdy słupek rtęci drastycznie spada poniżej zera, czy biegaczy. Pamiętajmy, że hipotermia może przytrafić się również człowiekowi, który nie zajmuje się żadną formą aktywności fizycznej i jedynie splot nieszczęśliwych okoliczności sprawił, że jego ciało zostało wystawione na działanie bardzo niskich temperatur.

Czym jest hipotermia?

Pod pojęciem hipotermii rozumiemy nagły stan wychłodzenia organizmu poniżej wartości fizjologicznej, na skutek bezpośredniego oddziaływania zimnego powietrza, wody lub braku odpowiedniej izolacji termicznej. Hipotermię możemy podzielić na 4 stopnie:

• Łagodna hipotermia – temperatura ciała wynosi 34-35 stopni Celsjusza. Główne objawy tego stadium to uczucie zmarznięcia, osłabienie czucia w kończynach górnych i dolnych, niepokój, zawroty głowy oraz dreszcze sygnalizujące, że organizm sam próbuje się rozgrzać.
• Umiarkowana hipotermia – temperatura ciała wynosi 30-34 stopnie Celsjusza. W fazie tej nasilają się objawy ze stadium początkowego. Dodatkowo możemy odczuwać ból z zimna, sztywność i skurcze mięśni, zanik wrażliwości na bodźce. Umiarkowanej hipotermii towarzyszy ponadto apatia, silne zaburzenie świadomości, zanik poczucia miejsca i czasu. Pamiętajmy, że w takim stanie konieczna jest pomoc drugiej osoby.
• Ostra hipotermia – temperatura ciała wynos 28-30 stopni Celsjusza. Charakterystyczne dla tej fazy jest ustanie drżenia mięśni, przy jednoczesnym zwiększeniu ich sztywności. Postępuje także utrata świadomości, pojawia się niezborność ruchowa.
• Hipotermia krytyczna – temperatura ciała spada poniżej 28 stopni Celsjusza. U osoby poszkodowanej pojawia się stan przypominający śmierć. Dochodzi do całkowitej utraty świadomości, puls i oddech stają się słabe lub niewyczuwalne, źrenice nie reagują na światło, skóra staje się zimna i przybiera sino-zieloną barwę. W chwili, kiedy temperatura ciała spadnie poniżej 24 stopni Celsjusza zwykle następuje śmierć.

Jak pomóc osobie znajdującej się w stanie hipotermii?

Hipotermia to stan niosący poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Zdarza się, że wychłodzenie organizmu powoduje, że poszkodowany wzbrania się przed pomocą ze strony innych osób. Niezwykle ważne jest także prawidłowe postępowanie, zanim na miejsce zdarzenia dotrą odpowiednie służby ratunkowe. Nie zapominajmy, że w stanie hipotermii powinniśmy do minimum ograniczyć ruchy poszkodowanego. Podczas wychłodzenia organizmu w sercu i w mózgu, czyli w narządach odgrywających zasadniczą rolę przy utrzymaniu czynności życiowych gromadzi się krew o najwyższej temperaturze. Jakiekolwiek ruchy ciała powodują, że przepływa do nich skrajnie oziębiona krew z kończyn i innych części ciała wystawionych na oddziaływanie mrozu, co może skutkować ich uszkodzeniem, a nawet śmiercią. Pamiętajmy również, że poszkodowanego należy rozgrzewać bardzo powoli. Nagły wzrost temperatury ciała może doprowadzić do wstrząsu, którego nie będziemy w stanie opanować. Osobę w stanie łagodnej hipotermii, powinniśmy przede wszystkim przebrać w suche branie i okryć kocem, kurtką, śpiworem – w zależności od tego, czym dysponujemy w danej chwili. Można również użyć folii NRC. Jeśli poszkodowany jest przytomny możemy podać mu ciepłe, słodkie napoje. Bezwzględnie nie należy wychłodzonego organizmu rozgrzewać alkoholem lub kawą.

Strój, który ochroni przed zimnem

Szeroki wybór akcesoriów dostępnych dla pasjonatów różnych form aktywności fizycznej sprawia, że w prosty sposób możemy zminimalizować ryzyko wystąpienia hipotermii. Jeśli zatem wybieramy się zimą na pieszą lub rowerową wędrówkę w góry, czy zamierzamy biegać i pokonywać duże dystanse podczas gdy temperatura ostro spada poniżej zera, obowiązkowo powinniśmy zaopatrzyć się w strój, który skutecznie pomoże nam ustrzec się wyziębienia organizmu. Podstawowymi elementami ubrania sprawdzającego się podczas niskich temperatur są:

• Bielizna termo aktywna – wykonana z nowoczesnych materiałów dostosowujących się do temperatury i doskonale odprowadzających wilgoć. Koszulki, podkoszulki, a nawet skarpety i rękawice termoaktywne staną się naszymi prawdziwymi sprzymierzeńcami na trasie.
• Czapka – szacuje się, że przez nieosłonioną głowę człowiek może utracić nawet 50% ciepła.
• Ciepły polar zakładany na bieliznę termoaktywną.
• Odpowiednia kurtka, wyprodukowana z myślą o miłośnikach sportu. Wiatroszczelność i wodoodporność z pewnością pomogą nam walczyć z niską temperaturą otoczenia.
• Buty, które nie tylko zagwarantują ciepło naszym stopom, ale również zapewnią nam doskonałą przyczepność do śliskiego podłoża.

Pamiętajmy, że zarówno odzież, jak i obuwie powinny posiadać idealnie dopasowany rozmiar. Zbyt ciasny strój może stać się najkrótszą drogą do powstania odmrożeń.

Odpowiednie przygotowanie kluczem do sukcesu

Oprócz ekwipunku, kluczowym aspektem jest przygotowanie do aktywności fizycznej. Jeśli rozpoczynamy naszą przygodę z ruchem na świeżym powietrzu w okresie zimowym zadbajmy o to, aby stopniowo i powoli podnosić sobie poprzeczkę. Przed wyprawieniem się na trasę wykonajmy w domu krótką, 10-15 minutową rozgrzewkę. Nie zapominajmy również o diecie bogatej w artykuły o niskim indeksie glikemicznym (np. kasza gryczana, chleb żytni, mleko, orzechy, banany) oraz tłuszcze jedno- i wielonasycone, które dostarczą nam potężną dawkę energii i zmobilizują organizm do utrzymania właściwej ciepłoty ciała. W czasie długotrwałej aktywności fizycznej zagwarantujmy sobie pożywną przekąskę w postaci orzechów oraz pamiętajmy o uzupełnianiu płynów w organizmie.