Zdobycie wykształcenia wyższego znacząco ułatwia znalezienie wymarzonej pracy. Trzeba mieć na uwadze, że bez dyplomu dobrej uczelni niemożliwe będzie podjęcie pracy w wielu sektorach gospodarki. Ciężko sobie wyobrazić sytuację, w której prawnik czy ekonomista nie posiada odpowiedniej wiedzy i doświadczenia zdobytego w ramach nauki na studiach. Dlatego niemal każdy obecnie decyduje się na jak najszybsze uzupełnienie wykształcenia. Należy jednak pamiętać, że wiąże się to z koniecznością sporego zaangażowania w cały proces edukacji. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że wielu młodych ludzi zaraz po ukończeniu liceum decyduje się na podjęcie stałej pracy. Może ona znacząco kolidować z zdobywaniem wiedzy w trakcie wykładów i ćwiczeń zaliczanych w ramach studiów. Idąc naprzeciw oczekiwaniom tej kategorii osób, zostały stworzone studia zaoczne.
Taki program studiów jest dostosowywany do potrzeb studenta. Wszelkie zajęcia odbywają się w soboty i niedziele. Niektóre uczelnie dopuszczają ponadto możliwość studiowania jedynie w piątki. Jest to bardzo korzystne dla ludzi, którzy mogą sobie pozwolić jedynie na jeden dzień wolny w tygodniu. Z takich możliwości korzystają pracownicy wykonujący zadania w zakładach, w których stosowany jest system pracy ciągłej, na przykład w szpitalach czy całodobowych klinikach. Duże znaczenie ma fakt, że administracja studiów zaocznych również jest otwarta jedynie w te dni, w które student uczęszcza na zjazdy. Sprawia to, że wszystkich formalności można z powodzeniem dopełnić w dniu nauki.
Ważna wydaje się kwestia odpłatności studiów zaocznych. Jest to podstawowy warunek, który należy spełnić, aby zostać słuchaczem takiego kierunku. Nie jest uniwersalnie określone, ile kosztują studia zaoczne. Wszystko zależy od uczelni macierzystej. Władze uniwersytetu w każdym roku szkolnym w ramach podjętej uchwały ustalają wysokość odpłatności za studia w trybie zaocznym. Ważne jest jednak, że ustawodawca przewidział progi graniczne, które w żadnym wypadku nie mogą zostać przekroczone. Oznacza to, że uczelnie wyższe mają jedynie ograniczoną swobodę w tym zakresie. Należy jednak ocenić taką sytuację jako pozytywną, ponieważ w innym wypadku uniwersytety mogłyby w sposób arbitralny ustalać niezbędne opłaty.
W ramach studiów zaocznych realizuje się dokładnie taki program jak na studiach dziennych. Nie ma co do zasady w tym zakresie żadnych różnić. Jedyne mogą wynikać z rozkładu przedmiotów kursowych. Należy pamiętać, że w ramach jednego dnia zjazdu możliwe jest odbycie maksymalnie ośmiu godzin szkoleniowych. Kłóci się to z programem niektórych lat studiów, które wymagają długotrwałej i intensywnej nauki. Z drugiej jednak strony z powodzeniem można się starać o ustanowienie indywidualnego toku studiów. Ta możliwość zarezerwowana jest jednak dla studentów wybitnych, którzy potrafią należycie organizować swój czas. Dzięki temu możliwe jest ukończenie pięcioletniego programu w zaledwie cztery lata. Ponadto wielu słuchaczy uczelni wyższych decyduje się na jednoczesne zrobienie kilku dyplomów. Nic nie stoi temu na przeszkodzie. W przypadku, gdy drugi kierunek odbywany jest w trybie stacjonarnym, pozostaje on całkowicie bezpłatny.
W ramach płatności za studia zaoczne niezbędne jest odprowadzanie czesnego. Jest to podstawowa opłata, którą musi uiszczać każdy student weekendowy. Na szczęście jednak jest ono ustalane w dość nieznacznej wysokości, co sprawia, że obecnie niemal każda osoba pracująca jest w stanie ponieść koszty nauki. Bardzo ważne jest przy tym, że odpłatność ta upoważnia studentów do lżejszego traktowania niż studentów dziennych. Oznacza to, że w przypadku, gdy okaże się konieczne zdawanie kolejnego terminu egzaminu, prowadzący idą na rękę i starają się wyjść naprzeciw oczekiwaniom słuchaczy. Wynika to z faktu, że spora część czesnego trafia prosto do rąk profesorów oraz adiunktów, którzy prowadzą zajęcia z danej materii. Należy jednak pamiętać, że odpłatność za studia nie zwalnia studentów z obowiązku uczestnictwa w wykładach i konwersatoriach. Jest to podstawowy obowiązek, którego zaniechanie może rodzić odpowiedzialność dyscyplinarną przed władzami uczelni.
Egzaminy odbywane w ramach studiów zaocznych nie odbiegają znacząco od tych, które przeprowadzane są w ramach studiów dziennych. Z uwagi na to, że programy są niemal identyczne, studenci poszczególnych lat z reguły są zobowiązani do wypełniania tych samych arkuszy egzaminacyjnych. Jedyna różnica polega na tym, że studenci zaoczni czasami są zmuszeni do odpłatności za dodatkowe terminy kolokwiów. Jak powszechnie wiadomo, ustawa o szkolnictwie wyższym dopuszcza jedynie dwa bezpłatne terminy egzaminu. Za każdy kolejny uczelnia może pobierać dodatkowe opłaty, których wysokość przeważnie jest uwzględniana w oparciu o minimalne wynagrodzenie za pracę w roku budżetowym oraz inne mierniki, które wykorzystywane są w statystyce publicznej. Na ogół jednak studenci zaoczni wykazują dużą wolę nauki, przez co sytuacje organizowania płatnych terminów egzaminów są marginalne.
Inaczej wygląda kwestia tak zwanych warunków. Są to specjalne opłaty, które są ponoszone z tytułu niezaliczenia jednego z przedmiotów kursowych. Bardzo ważne jest, że ich wysokość znacząco odstręcza niesolidnych studentów od ubiegania się o nie. Zarówno studenci dzienni, jak i zaoczni są obowiązani do ich zapłaty w określonych terminach. Niestety, przedmiot kursowy i tak trzeba będzie zdać. W sytuacji, gdy ponowna próba zaliczenia materii nie powiedzie się, możliwe będzie przełożenie egzaminu na kolejny rok za dodatkową odpłatnością. Należy jednak wskazać, że wykładowcy i osoby prowadzące ćwiczenia dbają o to, aby przedmiot kursowy realizowany w ramach warunku został przez studenta jak najlepiej zaliczony. Warto nadmienić, że istnieją również inne odpłatności, które należy ponieść w ramach studiów zaocznych. Sama obrona pracy wiąże się z koniecznością zapewnienia adekwatnego do sytuacji honorarium dla komisji egzaminacyjnej. Także uzyskanie dyplomu uwarunkowane jest od wniesienia opłaty.
