Dobry sen ma ogromne znaczenie dla naszego organizmu. Pomaga w jego regeneracji, wspiera odporność i wpływa korzystnie na nasze samopoczucie. Warto wiedzieć, jak przebiega i czym dokładnie są fazy snu.
Jak działają fazy snu?
Sen reguluje większość czynności naszego organizmu i ma wpływ na niemal każdy układ w naszym ciele. Wszystko to sprawia, że dbanie o sen jest kluczowe dla utrzymania zdrowego trybu życia. Warto zatem zapoznać się z podstawowymi informacjami na temat tego procesu.
Sama potrzeba spania jest bezpośrednio związana z tak zwanym hormonem snu, czyli melatoniną. Za jej produkcję odpowiada szyszynka, a poziom tego związku jest najwyższy wtedy, gdy jest ciemno. To naturalny znak dla naszego organizmu, by zrobić sobie przerwę. Przy tym wszystkim w trakcie snu występują trzy główne fazy, powiązane z częstotliwością fal, w jakich obecnie pracuje mózg – alfa, beta, delta i theta. Ich udział jest różny w zależności od aktualnej fazy snu.
Dlaczego sen jest tak ważny?
W trakcie snu dochodzi między innymi do konsolidacji pamięci. To zjawisko, które pozwala nam utrwalać w pamięci długotrwałej informacje zdobyte w trakcie danego dnia. Z tego powodu przed ważnymi egzaminami lub sprawdzianami lepiej jest się wyspać niż przez całą noc powtarzać materiał.
Sen reguluje także nasz układ immunologiczny, dzięki czemu wspiera naszą odporność. Co więcej, nocny odpoczynek jest także ważny dla naszego samopoczucia i umiejętności kognitywnych. Osiągnięcie maksymalnej sprawności intelektualnej wymaga długiego, wygodnego i zdrowego spania. Nie możemy jednak przesadzić z pierwszą z tych cech – za górny limit dla dorosłego człowieka uznaje się 8–9 godzin.
Fazy snu – ile ich jest?
Podstawowy podział obejmuje dwie główne fazy – NREM, czyli sen głęboki, i REM, czyli etap, podczas którego śnimy. W praktyce jednak faza NREM jest na tyle istotna, że środowisko naukowe rozbija ją obecnie na trzy części: N1, N2 i N3. Jednym z elementów snu jest także czuwanie, które poprzedza zaśnięcie.
Oto kompletny podział faz snu:
- Czuwanie – mamy otwarte lub zamknięte oczy, dopiero się położyliśmy.
- N1 – początek fazy NREM – sen wolnofalowy. Oddychamy regularnie.
- N2 – nasz oddech jest wolniejszy, spada temperatura organizmu.
- N3 – głęboki sen. W tym momencie przebiega wiele ważnych procesów w naszym organizmie, a wybudzenie śpiącego człowieka jest bardzo trudne.
- Faza REM – to etap, w którym dzieje się cała „magia” snu. Choć jest znacznie krótsza niż pozostałe fazy, wiele osób przypisuje jej specjalne właściwości. Długość jej trwania zwiększa się wraz z kolejnymi cyklami.
Pojedynczy cykl faz snu trwa około 90 minut, a w trakcie jednej nocy zazwyczaj jest ich od czterech do sześciu. Najlepszym momentem na pobudkę jest faza REM, gdy mózg jest najbardziej aktywny.
Źródła:
- Physiology, Sleep Stages, Aakash K. Patel; Vamsi Reddy; John F. Araujo, StatPearls Publishing 2020
